گۆتار

ناڤەکی گران بەلێ شارەکی وێران

سەکڤان سلێمان

پێشیێن مە چەندین پەند و مەتەلۆک ژمەرا هشتنە و ئەڤ پەند و مەتەلۆکە ژی ژ سەردەم بۆ سەردەم وەکە فلکلۆر ساخ مانە، و ئەڤان پەندان رامانێن ژیەک جودا هەبووینە، و هەر پەندەکێ لسەر بوارەکی ژیانێ دهات گۆتن و جێبەجێکرن، نهۆ ژی ئەز دێ ڤێ پەندا لسەری یا پێشیان لسەر دەڤەرا چیایێ شنگالێ بدم خویاکرن.

هەکە ئەم بەرێ خوە بدەنە ناڤ و ڕامانا شنگال ئەم دێ بینن کو دگەل دەستپێکا ڤێ گۆتنێ یا گونجایە، چونکی ناڤێ شنگال ناڤەکی کەڤنە و ڤەدگەریت بۆ سەردەمێت کەڤن ئەوژی بڤی شێوەیی ، ناڤێ شنگال ژدوو برگەیان پێکدهێت: (شەنگ،ئال) ،
شەنگ ب ڕامانا جوانیێ دهێت، ئال ب ڕامانا ئالا(العلم) دهێت،
ئانکو ڕامانا ناڤێ شنگال پێکڤە ڕامانا (ئالا جوان) ددەت. بڤێ یەکێ ناڤێ شنگال هەم ناڤەکی کەڤنە و هەم ڕامانەکا مەزن لپشت هەیە.

رەنگە ئەڤ ڕامانا بڤی شێوەی ژی هەر ژبەر وێ یەکێ بیت کو هەر ژ سەردەمێن کەڤندا دەڤەرا شنگال دەڤەرەک خوەش و ب کەسکاتی و خێروبێر بوویە، بەلێ هەکە ئەم باژارێ شنگال بینن سەر زمان دێ دگەل نیڤا دووێ ژ ئەڤێ گۆتنێ گونجیت، ئەوژی بڤی شێوەی هەکە ئەم بەرێ خوە بدەنە دیرۆکا دەڤەرا شنگال و هەتا نهۆ ژی ئەم دێ بینن کو گەلەک وێرانکاری و هەوێن قرکرنێ بسەر ئەڤێ دەڤەرێدا هاتینە، بتایبەتی لسەردەمێن ئیمبراتۆریەتا عوسمانیان دەمێ ل دەردۆرێن سالا 1516ز دەڤەرا شنگال داگیرکرین، هەتا دەستپێکا چەرخێ بیستێ ئانکو جەنگا جیهانی یا یەکێ(1918.1914).

ددەمێ ڤان هەر چار چەرخان دا بگشتی و بەری هنگێ ژی و پشتی دەولەتا عراقێ هاتی دامەزراندن ژی ل سالا 1921ز دەڤەرا شنگال چ ئاڤەدانکرن و شارستانیەکا وەسا بەرچاڤ بخوەڤە نەدیتییە، بەلکو بەروڤاژی دیرۆکا ئەڤێ دەڤەرێ هەردەم فەرمان و وێرانکاری و دەربەدەرکرن بوویە،
و ئەڤێ یەکێ ژی چەندین سەدەم و ئەگەر لپشت هەبووینە وەك: ئۆل، نەتەوە، جهێ جوگرافی ، خێر و بێریا دەڤەرێ، و هندەک سەدەمێن دی.

هەتا نهۆ ژی شنگال وێرانکری مایە، بتایبەتی پشتی فەرمانا 3تەباخا سالا 2014ز کو ب سەر ئەڤێ دەڤەرێ دا هاتی، ئەڤە پێنج سال بسەر ئەڤێ فەرمانێ را دەرباس دبن، هەتا نهۆ ژی دەڤەرا چیایێ شنگالێ وێرانکری و چۆلکری یە و بەهرا پتر یا خەلکێ وێ ژی ل کەمپێن هەرێما کوردستانێ دەنە.

وەڵامێک بنووسە

پۆستی ئەلیکترۆنییەکەت بڵاوناکرێتەوە. خانە پێویستەکان دەستنیشانکراون بە *

Back to top button